Hà Tĩnh: Bài toán thị trường cho gạch không nung

Thực hiện đề án phát triển vật liệu xây dựng không nung (VLXDKN) của Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, Hà Tĩnh đã có những chính sách ưu tiên phát triển các dự án đầu tư, sản xuất và sử dụng VLXDKN. Tuy nhiên, phát triển sản phẩm không nung còn gặp những khó khăn, trở ngại đặc biệt trong khâu tiêu thụ sản phẩm khiến các doanh nghiệp không dám mạo hiểm trong đầu tư phát triển quy mô sản xuất.

Các công trình dân sinh sử dụng GKN vẫn còn nhỏ giọt, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người tiêu dùng hiểu đúng tác dụng, những lợi ích mà GKN mang lại.

Gian nan đi tìm thị trường

Gạch không nung (GKN) đang từng bước tham gia vào thị trường vật liệu xây dựng tỉnh Hà Tĩnh, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 14 nhà máy của các tổ chức cá nhân đã và đang tham gia vào sản xuất kinh doanh GKN với công suất thiết kế là 300 triệu viên/năm. Song có thể nhận thấy, nhu cầu sử dụng GKN trên thị trường nhỏ giọt, lượng tiêu thụ ì ạch, các nhà máy hầu như chỉ sản xuất cầm chừng, đạt một nửa công suất so với thiết kế ban đầu.

Nắm bắt chủ trương và định hướng của UBND tỉnh Hà Tĩnh trong phát triển VLXDKN thân thiện với môi trường, Cty TNHH Đầu tư xây dựng Trần Châu đã đầu tư lắp đặt dây chuyền sản xuất GKN theo công nghệ châu Âu hiện đại, đồng bộ bậc nhất cả nước với công suất 110 triệu viên/năm.

Tuy nhiên, theo chia sẻ của ông Trần Văn Châu - Giám đốc nhà máy GKN Trần Châu, hiện tại nhà máy mới chỉ đạt 60% công suất so với thiết kế ban đầu, lượng tiêu thụ gạch chủ yếu đến từ các đơn đặt hàng có sẵn. Một số người dân bắt đầu tiếp cận với loại gạch này của nhà máy, tuy nhiên số lượng chưa nhiều.

Theo ông Châu, thị trường tiêu thụ GKN trong tỉnh chưa lớn trong khi lượng gạch cung cấp cho thị trường lại dồi dào do ngày càng có nhiều cơ sở mọc lên. Còn tồn tại nhiều cơ sở sản xuất GKN thủ công chỉ đầu tư máy móc thiết bị sản xuất đơn giản, rồi bán sản phẩm rẻ, các sản phẩm không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng làm ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín nhà máy sản xuất GKN. Cùng với đó, thị trường gạch không nung tại Hà Tĩnh chưa được hỗ trợ truyền thông đúng mức nên chưa tác động được sâu rộng tới người tiêu dùng, đặc biệt là thị trường tiêu dùng vùng nông thôn.

Nhà máy GKN Trần Châu được đầu tư xây dựng với dây chuyền sản xuất hiện đại theo công nghệ châu Âu, công suất 110 triệu viên/năm.

Anh Lê Thanh Đức - Giám đốc nhà máy GKN Bắc Hà cũng có cùng quan điểm. Nhà máy GKN Bắc Hà công suất thiết kế của nhà máy đạt 30 triệu viên/năm nhưng cũng giống một số nhà máy sản xuất GKN khác trên địa bàn tỉnh, lượng gạch nhà máy sản xuất chỉ đạt 1/2 so với công suất thiết kế ban đầu. Thị trường tiêu thụ chủ yếu đến từ các công trình có nguồn vốn Nhà nước, chưa nhận được sự ủng hộ rộng rãi của người dân. Có rất nhiều nguyên nhân, theo anh Đức là do tâm lý của người dân vẫn quen sử dụng vật liệu gạch nung truyền thống. Một số cơ sở, hộ sản xuất GKN không đảm bảo chất lượng trà trộn vào thị trường với giá bán lại rẻ hơn GKN đúng tiêu chuẩn khiến việc tiêu thụ sản phẩm gặp nhiều khó khăn.

Cũng theo ý kiến phản ánh của một số nhà thầu, đơn vị thi công: Một số công trình sử dụng GKN thường xuyên xảy ra hiện tượng nứt nẻ, các vết nứt không theo quy luật, điều đó gây ảnh hưởng đến chất lượng công trình, tính thẩm mỹ; cùng với đó là GKN tại thị trường Hà Tĩnh hiện nay không thật sự đa dạng về mẫu mã, kích cỡ, chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu về một số công trình… dẫn đến tâm lý còn dè dặt của các nhà thầu trong vấn đề chọn GKN cho các công trình nhất là các công trình xây dựng tư nhân.

Lộ trình cần gắn thực tiễn

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ có chủ trương về phát triển VLXDKN, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng chủ trì lập quy hoạch phát triển vật liệu xây dựng đến năm 2020, tầm nhìn 2030, trong đó đã xác định chiến lược phát triển VLXDKN phù hợp với lộ trình của Chính phủ. Đến năm 2014 đã điều chỉnh bổ sung quy hoạch phát triển VLXDKN tại Quyết định 3514.

Như vậy, theo quy hoạch thì đến năm 2020 sản lượng gạch xây không nung trên địa bàn tỉnh đảm bảo thay thế 70 - 80% gạch nung và theo đó sẽ đáp ứng được lộ trình đề ra. Sở cũng đã tham mưu để UBND tỉnh ban hành kế hoạch số 277/KH-UBND ngày 25/8/2016 về tăng cường sử dụng VLXDKN và lộ tình giảm dần sản xuất, sử dụng gạch đất sét nung trên địa bàn tỉnh.

Do nhu cầu thị trường còn nhiều hạn chế, nhà máy GKN Bắc Hà chỉ sản xuất 1/2 so với công suất thiết kế ban đầu.

Theo báo cáo của Sở Xây dựng, đến nay, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã chấp thuận 18 dự án đầu tư xây dựng nhà máy, tổng công suất đạt 556 triệu viên/năm, trong đó đã có 14 nhà máy đi vào sản xuất. Tuy nhiên tại thời điểm hiện nay, có 3 nhà máy đang tạm ngừng sản xuất, 01 đơn vị chủ yếu đang sản xuất gạch Tezzaro, gạch lục lăng, 10 nhà máy còn lại với công suất thiết kế là 300 triệu viên/năm. Tuy nhiên, công suất thực tế của các nhà máy chỉ đạt khoảng 50% so với công suất thiết kế ban đầu. Do đó hầu như các nhà máy đều chưa xây dựng hết các hạng mục sản xuất theo quy hoạch được duyệt.

Ông Trần Hậu Thành - Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Tĩnh cho biết: Thị trường xây dựng của tỉnh thời gian trở lại đây rất trầm lắng, chỉ có một số công trình dân dụng nhỏ lẻ trong khi quy hoạch sử dụng GKN của tỉnh tính trong những năm kinh tế phát triển. Bên cạnh đó, GKN yêu cầu kỹ thuật khác hơn so với gạch đất sét nung… dẫn đến thị trường GKN chưa sôi động dù nhiều tiềm năng.

Có thể thấy, phát triển VLXDKN để thay thế dần gạch đất sét nung sẽ mang lại nhiều hiệu quả thiết thực cho nền kinh tế - xã hội cũng như xu thế tất yếu cho phát triển bền vững của tỉnh Hà Tĩnh trong những năm tiếp theo.

Tuy nhiên, để GKN thực sự đi vào đời sống, thiết nghĩ các chính sách, cơ chế ưu đãi đối với các nhà máy, doanh nghiệp sản xuất GKN của tỉnh cần sát sao và gắn với thực tế, tránh cấp phép đầu tư ồ ạt, thị trường bị chia nhỏ dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, gây lãng phí công suất thiết kế tại các nhà máy như hiện nay.

Cơ quan quản lý và các đơn vị liên quan cần có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ chất lượng các sản phẩm GKN trên thị trường. Cần có sự đa dạng về mẫu mã để người tiêu dùng có thể yên tâm lựa chọn phù hợp với yêu cầu công trình xây dựng của mình.

“Chúng tôi hy vọng rằng trong thời gian tới, UBND tỉnh sẽ có những chính sách quy định chặt chẽ hơn về việc sử dụng GKN trong các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh, các ban, ngành chức năng cần tăng cường giám sát và có những chế tài xử phạt mạnh mẽ đối với các sản phẩm GKN không đảm bảo chất lượng trên thị trường; kết hợp với doanh nghiệp đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người tiêu dùng hiểu đúng tác dụng, những lợi ích mà GKN mang lại… tạo điều kiện để chúng tôi mạnh dạn đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất”, anh Trần Mạnh Cường - Giám đốc nhà máy GKN Hoàng Long cho hay.

baoxaydung.com.vn